Euskara/Capítulo 01

Galilibro

MANUAL DE LINGUA VASCA (Índice orixinal)

Introdución: Presentación xeral do vasco e dos capítulos
Capítulo 01: Pronuncia / Demostrativos en singular / [Vocabulario (1)] / Artigo definido / Verbo "ser/estar" (1): [izan: "ser" (1)]
Capítulo 02: Verbo "ser/estar" (2): [izan: "ser" (2)] / [Pronomes interrogativos (0)] / [Vocabulario (2)] / Tradución da preposición "en" [(1)]
Capítulo 03: [Tradución da preposición "en" (2)] / Tradución da preposición "de" de pertenza (xenitivo inanimado) / [Vocabulario (3)] / Demostrativos en plural / Adxectivos [(1)]
Capítulo 04: [Adxectivos (2)] / Días / Meses / Números (1)
Capítulo 05: [Números (2)] / Expresar unha data (1)
Capítulo 06: [Expresar unha data (2)] / Tradución da preposición "con" / Tradución da preposición "de" de pertenza (xenitivo animado) / A hora (1)
Capítulo 07: [A hora (2)] / Pronomes posesivos [(1)]
Capítulo 08: [Pronomes posesivos (2)] / Pronomes interrogativos [(1)] / Fórmulas de cortesía [(1)] / Partes do corpo
Capítulo 09: A familia / Negación [partitivo en francés] / Verbo "haber/ter" [ukan] (1)
Capítulo 10: [Verbo "haber/ter" [ukan] (2)] / [Demostrativos co verbo ukan] / Verbos en euskara [(1)]
Capítulo 11: [Verbos en euskara (2)] / Verbo en pasado / Verbo en presente
Capítulo 12: Verbo en futuro / Nominalización
Capítulo 13: Algúns verbos importantes
Capítulo 14: Fórmulas de cortesía [(2)] / Dirección e procedencia / Facer preguntas
Capítulo 15: Formas perifrásticas (analíticas ou compostas) e sintéticas (simples) / Exemplos de formas sintéticas usadas habitualmente
Capítulo 16: Verbo "ser/estar" (3): [egon: "estar"] / Obxecto indirecto
Capítulo 17: Primeiro texto / [Tradución do primeiro texto]
Capítulo 18: Finalidade: expresar "para" + infinitivo / Segundo texto: Carrapuchiño vermello (1) / [Tradución do segundo texto (1)]
Capítulo 19: Segundo texto: Carrapuchiño vermello (2) / [Tradución do segundo texto (2)] / [Despedida]

Suplemento á versión orixinal

Pronuncia

En vasco tódalas letras se pronuncian e non existe o acento tónico. Porén, algunhas letras non se pronuncian coma en francés [e cómpre dar estes detalles tamén para o galego]:

e pronúnciase coma e pechado;
g pronúnciase [sempre] coma en gato;
j pronúnciase coma o ll en galego ou mesmo o i [ou o y nalgúns estranxeirismos];
u pronúnciase coma o u en galego;
s pronúnciase coma o x en galego;
x pronúnciase coma o x en galego;
z pronúnciase coma o s en galego;

Demostrativos en singular

hau	este, esta (relacionado con aquí, acá, acó)	demostrativo singular
hori	ese, esa (relacionado con alí, alá, aló)	demostrativo singular
hura	aquel, aquela (relacionado con acolá)	demostrativo singular

Colócanse tralo substantivo ó que acompañan. Se temos os seguintes nomes:

gizon	home	substantivo masculino
gizon	varón	substantivo masculino
emazte	esposa	substantivo feminino
emakume	muller	substantivo feminino
emakume	femia	substantivo feminino
neska	filla	substantivo feminino
mutil	rapaz	substantivo masculino
ikasle	alumno	substantivo masculino

entón "esta filla" pode dicirse neska hau, neska hori ou neska hura conforme o lugar onde se atope.

Artigo definido

Para comezar, cómpre saber que no euskara os substantivos, os adxectivos e os verbos están constituídos dunha raíz invariable sobre a que engaden os sufixos e que non tén xénero. Así, para dicir "o ..." ou "a ...", cómpre engadir o sufixo -a sempre que o nome non remate xa en -a. No resto dos casos non se engade nada.

neska	filla [a]	substantivo feminino
gizona	rapaz [o]	substantivo masculino

Para dicir o plural "os ..." ou "as ..." engádese o sufixo -(a)k.

gizonak: "os rapaces";
emakumeak: "as mulleres";

Pronomes persoais

ni	eu	pronome persoal
zu	ti	pronome persoal
hura	el/ela	pronome persoal
gu	nós	pronome persoal
zuek	vós	pronome persoal
haiek	eles/elas	pronome persoal

Verbo "ser/estar" (1): "ser"

naiz [ni]	son [eu]	verbo conxugado
zara [zu]	es [ti]	verbo conxugado
da [hura]	é [el/ela]	verbo conxugado
gara [gu]	somos [nós]	verbo conxugado
zarete [zuek]	sodes [vós]	verbo conxugado
dira [haiek]	son [eles/elas]	verbo conxugado

Ir ó capítulo seguinte