Formación e orientación laboral/Danos derivados do traballo

En Galilibros, o Wikibooks en galego.


A saúde é un estado de equilibrio psíquico, físico e social. Polo tanto, a perda dalgúns destes tres elementos xera danos para a saúde: accidentes de traballo, enfermidades profesionais e outras patoloxías. O dano laboral é toda enfermidade, patoloxía ou lesión ocasionada con motivo ou ocasión do traballo.

Accidentes de traballo[editar]

Un accidente de traballo é toda lesión corporal sufrida con ocasión ou por consecuencia do traballo realizado. Independentemente de que o accidente de traballo estea ocasionado pola imprudencia profesional ou concorra culpabilidade civil ou criminal do empresario, compañeiros ou terceiros.

Tamén se consideran accidentes laborais os seguintes:

  • os que sufra o traballador ao ir ou volver do lugar de traballo (accidente in itinere),
  • os sufridos durante o desempeño de cargos electivos de carácter sindical,
  • os acontecidos con ocasión ou por consecuencia de tarefas, realizadas por orde do empresario ou espontaneamente, en interese do bo funcionamento da empresa.
  • os acontecidos cando se efectúen, por orde do empresario, funcións de diferente categoría profesional.
  • os derivados de actos de salvamento ou similares, se están relacionados co traballo.
  • as enfermidades non catalogadas como profesionais que contraia o traballador por causa exclusiva da execución do seu traballo.
  • enfermidades ou defectos anteriores do traballador, agravados como consecuencia da lesión constitutiva de accidente de traballo.
  • as consecuencias do accidente que cheguen a xerar complicacións, ben polo accidente que sufriu, ben por afeccións adquiridas no novo medio no que traballa.

Os factores de risco que xeralmente ocasionan o accidente de traballo son os relacionados coa estrutura e manexo de equipos, máquinas e ferramentas de traballo. De feito, temos que diferenciar o axente material, a natureza da lesión e onde se sitúa a devandita lesión corporal.

Hai que ter en conta que a consideración dun suceso como accidente de traballo implica observar dous elementos na definición: existencia de lesión corporal e que o suceso sexa a consecuencia do traballo.

Enfermidades profesionais[editar]

A diferencia do accidente de traballo, as enfermidades profesionais materialízanse a medio ou longo prazo, xa que son consecuencia dunha exposición prolongada no tempo a condicións ambientais nocivas ou inadecuadas. A hixiene industrial é a técnica de prevención que ten por obxecto eliminar ou previr as enfermidades profesionais.

Legalmente, entendemos que unha enfermidade laboral é unha enfermidade contraída a consecuencia do traballo executado nas actividades que se especifican no cadro de enfermidades profesionais aprobado regulamentariamente e que, ademais, está provocada pola acción dos elementos ou substancias que no devandito cadro se indican para cada enfermidade profesional.

Non obstante, depende dunha perspectiva técnica, ampliamos o concepto e entendemos que na súa aparición interveñen catro factores fundamentais: frecuencia de exposición, intensidade do contaminante, tipo e número de contaminantes, características individuais.

As enfermidades profesionais que aparecen recollidas no Real Decreto 1299/2006, do 10 de novembro, poden agruparse en:

  • Enfermidades producidas por axentes químicos como o cromo, mercurio, chumbo, benceno ou aminas aromáticas.
  • Enfermidades causadas por axentes físicos como ruído, vibracións ou radiacións.
  • Enfermidades causadas por axentes biolóxicos como o paludismo ou o tétano.
  • Enfermidades por inhalación de substancias como a silicose.
  • Enfermidades da pel causadas por substancias e axentes non comprendidos nos outros apartados.
  • Enfermidades causadas por axentes canceríxenos, como o amianto.

Outras patoloxías e as súas técnicas[editar]

As condicións, a organización e o tipo de traballo tamén poden ocasionar unha serie de danos encadrados no ámbito de técnicas como a ergonomía e a psicoloxía do traballo.

A ergonomía é a ciencia que estuda a adaptación do traballo ás condicións fisiolóxicas e psicolóxicas das persoas. Ademais de analizar e deseñar postos, procesos e equipos para adaptalos ao traballador, ten outras aplicacións:

Xeométrica
Analiza a interacción entre a persoa e as condicións do posto no que desenvolve as súas tarefas (posturas, movementos, posicións, etc.).
Perceptiva
Deseño de máquinas e equipos de traballo en función das características do persoal.
Temporal
Ten como fin adaptar o traballo ás condicións temporais do posto: xornada, horario, períodos de descanso, permisos, etc.
Organizativa
Estudo da carga física e mental que carrexa o posto de traballo co obxecto de adaptala á persoa.

A psicoloxía é a ciencia que estuda os danos de tipo psicolóxico que poden chegar a sufrirse con ocasión do traballo realizado, así como outros elementos que producen insatisfacción.

En relación con estas dúas técnicas preventivas, a carga de traballo, a fatiga e a insatisfacción son riscos ligados aos factores de proceso e aos factores sociais.

Por último, cómpre indicar a medicina do traballo como especialidade que prevén riscos laborais no ámbito das patoloxías e enfermidades a través das áreas preventiva, curativa e reparadora.

Medicina preventiva laboral
A súa misión é evitar que chegue a aparecer unha enfermidade laboral.
Medicina curativa laboral
Principalmente, céntrase en reducir ao máximo as consecuencias que derivan dunha enfermidade laboral.
Medicina reparadora laboral
As misións fundamentais desta son: realizar ou controlar os recoñecementos médicos, levar a cabo os primeiros auxilios, realizar controis dos ambientes, instalacións, servizos, programas de vacinas, etc.