Formación e orientación laboral/Fontes e xerarquía do dereito laboral

En Galilibros, o Wikibooks en galego.


Fontes[editar]

As fontes do dereito son a orixe ás normas xurídicas: a forma en que se manifestan e quen as crea. Ditas fontes poden clasificarse xeralmente en dous grandes grupos:

  • Fontes formais: son os diferentes xeitos en que poden manifestarse as normas xurídicas: a Constitución, as leis, os regulamentos, os convenios colectivos, etc.
  • Fontes materiais: fan referencia a aqueles poderes que teñen a capacidade de elaboralas: o poder lexislativo, o poder executivo, os órganos administrativos, os colectivos así capacitados, etc.

Porén, como o termo «leis» adoita aplicarse en sentido xeral, é necesario facer unha diferenciación entre os tipos de normas xurídicas:

  • as leis en sentido estrito,
  • as normas con rango de lei e
  • os regulamentos.

Así mesmo, as fontes lexislativas poden ser internas (proceden do Estado) ou externas (procedentes de acordos internacionais).

  • Fontes internas do ordenamento español.
    • Leis en sentido estrito, ditadas polo poder lexislativo.
      • Constitución española: norma suprema que recolle os dereitos e liberdades fundamentais dos cidadáns.
      • Leis orgánicas: regulan principalmente os dereitos fundamentais e mailas liberdades públicas fixadas na Constitución española.
      • Leis ordinarias: regulan aquelas materias que non son reguladas por leis orgánicas.
    • Normas con rango de lei.
      • Reais decretos lexislativos: son textos articulados ou textos refundidos cuxa elaboración o Parlamento delega no poder executivo.
      • Reais decretos lei: só son para casos de necesidade urxente e extraordinaria, e non poden afectar a ningunha materia que xa estea regulada por unha lei orgánica.
    • Regulamentos
      • Reais decretos: elaborados polo Consello de Ministros, desenvolven os contidos das leis aprobadas polo Congreso.
      • Ordes ministeriais: regulamentos aprobados por un ministro.
  • Fontes externas do ordenamento español.
    • Regulamentos comunitarios (U.E.): leis comunitarias directamente aplicables nos estados membros.
    • Directivas comunitarias (U.E.): normas que marcan obxectivos que se deben acadar e que requiren de normas españolas que as resolvan
    • Convenios da Organización Internacional do Traballo: obrigatorios unha vez ratificados polo Parlamento español.
    • Tratados internacionais: acordos entre dous ou máis Estados cuxa finalidade principal é a protección laboral dos traballadores inmigrantes.

Ás fontes mencionadas previamente temos que engadir as que caracterizan o dereito laboral: as fontes de orixe profesional:

  • Convenio colectivo: acordado entre os representantes de traballadores e empresarios, o convenio regula as condicións de traballo dunha empresa ou sector determinado.
  • Contrato de traballo:acordado entre o traballador e mailo empresario, o contrato regula as condicións de traballo a nivel individual: xornada, salario, categoría, etc.
  • Usos e costumes: son actos repetidos ao longo do tempo que chegan nalgún momento a adoptarse coma normas de por si. Só se aplican en casos non que non existe ningunha lexislación ao respecto. Se nun xuízo pretende basear os seus argumentos unha das partes na existencia dun costume, ao contrario que no caso das leis, é preciso que a parte demostre no xulgado a existencia de dito costume.

Téñase en conta que todo acordo acadado a través de calquera destas fontes ten que respectar os contidos das normas xurídicas. É dicir, poden mellorar as condicións laborais contempladas na lexislación vixente, mais non empeoralas.

Xerarquía[editar]

Para evitar conflitos entre unhas normas e outras, estas ordénanse de acordo coa seguinte xerarquía:

  1. Normas de dereito comunitario.
  2. Constitución española.
  3. Tratados e convenios internacionais publicados oficialmente en España.
  4. Disposicións legais: leis orgánicas, leis ordinarias, decretos lei e decretos lexislativos.
  5. Disposicións regulamentarias: decretos e ordes ministeriais.
  6. O convenio colectivo.
  7. O contrato de traballo.
  8. Usos e costumes locais e profesionais.
  9. Principios do dereito laboral.

Unha norma de rango inferior non podería contradicir a unha norma de rango superior. Pero esta norma compleméntase con outros principios de aplicación no ámbito das relacións laborais:

  • Ante dúas ou máis normas distintas, escóllese aquela que máis beneficia ao traballador no seu conxunto, respectando sempre o dereito mínimo establecido polas normas de rango superior.
  • Ao poder interpretar de forma diferente e con distintos efectos unha norma, interprétase a norma en beneficio do traballador.
  • Ao se presentaren diferentes condicións en dúas ou máis normas aplicables, escóllese a condición máis beneficiosa para o traballador.
  • Non se pode renunciar ás garantías que outorga a lexislación laboral.