Saltar ao contido

Adverbio/Perspectiva diacrónica/Étimos

En Galilibros, o Wikibooks en galego.
Índice: A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z


Galilibro
O ADVERBIO
O concepto
Perspectiva diacrónica
As fronteiras
Adverbialización
Clasificación
Negación, afirmación e

dúbida

Combinatoria
Diante miña
Bibliografía
  • a < prep. AD
  • abaixo < a + baixo
  • abondo < ABUNDU
  • acá < *ACCU HAC
  • acerca < AD CĬRCA
  • acó < **ACCU HUC
  • acolá < *ACCU ILLA
  • adaxo (co... de) < < ADAGIU (proverbio)
  • ademais < a demais < DE MAGIS
  • adiante < a + diante
  • agás < ¿?
  • agora < HAC HORA
  • aí < AD HIC
  • aínda < AD + INDE ‘de alí’ ‘por iso’ ‘de aí’ +AD
  • alá < AD ILLAC
  • alén < AD ILLINC
  • algo < ALIQUOD
  • algures < algún+allures<ALIORSUM
  • alí < AD ILLIC
  • aló < AD ILLUC
  • antano < ANTE ANNU
  • ante < prep. ANTE
  • anvidos ‘contra vontade’ < AD INVITUS
  • aque ‘eis’ < *ACCU/E > ECCE ‘eis’
  • aquí < *ACCU HIC
  • apres < prov. < APRESSU
  • arestora < HAC ISTA HORA
  • arredor (<redor) < ¿RETRO?
  • arriba < a + riba
  • asemade < assomade <AD SUMMANTIM
  • así < <assi <AD SIC
  • assaz < prov. assatz < AD SATIS
  • ata < ar. HATTA (latín TENUS)
  • atrás < AD TRANS
  • avante < AB ANTE
  • axiña < *AGINA
  • baixo < BASSIU
  • balde (en) < ar. bátil ‘inútil’
  • bardante < Xerm. WARDON
  • bastante < de bastar
  • beira < VIRIA
  • ben < adv. BENE

ca (= que causal) < QUIA

  • ca (conparativo) < QUAM
  • cabo < subs. cabo
  • canda < *QUANDO AC
  • cando < QUANDO
  • canto < QUANTU
  • cara a < subs. cara (en latín ERGA, VERSUS)
  • carón (a) < *CARONEM (vulg. CARO CARONIS. CL. CARO CARNIS ‘carne /parentes’)
  • cas(en... de) < Subs. casa
  • case < QUASI ‘coma se’
  • cedo < CITU ‘pronto, rápido’
  • cerca < prep. CĬRCA
  • chou (ó) < apócope de chouto
  • < ¿SALTU?
  • chus ‘máis’ < PLUS
  • cima < subs. CYMA
  • col (en...de) < subs. colo
  • come (med) < QUOMODO ET
  • cotío (a) < lat. tardío COTIDIO
  • coma < QUOMODO AC
  • como < QUOMODO
  • conforme < adx. CONFŎRME
  • consoante < part CONSONANTE
  • contra < prep CONTRA
  • de < prep. DE (latín AB, EX)
  • decote < adv. COTIDIE < DE QUOTIDIE
  • dediante < de + diante
  • deica < de eiquí a
  • dende < DE IN DE
  • dentro < DE INTRO (en latín INTUS)
  • des < DE EX
  • desde < DE EX DE (prep)
  • despois < DE EX POST
  • despós, dempós < DE IN POST
  • detrás < DE TRANS
  • diante < DE IN ANTE
  • disque < med. diz (pres de med. dizer) + que.
  • doado < DONATU
  • dur (a/de dur) ‘firmemnt.’ < AD DURU
  • durante < part. DURANTE
  • e < conx. ET
  • eire ‘onte’ < HERI ‘onte’ ‘hai pouco’
  • eis < ¿EX con influencia de ECCE?
  • eito (a) < a + eito < ICTU ‘golpe’
  • embaixo < en + baixo
  • emproo (a)/ ambroo ou amproo ‘para abaixo’ < IN PRONO ‘inclinado cara o chan’
  • en < prep. ĬN
  • encima < en + cima
  • ende (ou en) < INDE ‘de alí’ ‘por iso’, ‘de aí’
  • enfronte < en+ fronte <FRONTE
  • engorde < IN ORDINEM
  • enriba < en + riba
  • ensembra ‘xunto con, en conxunto’ < fr. ensemble
  • entón < IN TUNC ‘entón’
  • entonces < *INTUNCE < IN TUNCCE
  • entre < prep. INTER
  • escontra < prep EX CONTRA
  • estonces < *EXTUNCE < EX TUNCCE
  • excepto < part. EXCEPTU
  • festiño (a) 'de presa' < FESTINO
  • festo (a)/ enfesto (a): ‘enriba’, ‘para arriba < INFESTU ‘hostil’
  • fora (med. foras) < FORAS (en latín EXTRA)
  • gratis < é latinismo
  • hogano < HOC ANNO
  • hoxe < HODIE
  • i < IBI ‘aquí, alí’
  • incluso < INCLUSU<INCLUDERE
  • incluso < INCLUSU, part. INCLUDERE
  • Juso ‘cara abaixo’ < DEORSUM (adv. ‘cara abaixo’ por influencia de suso)
  • logo < (IN) LOCO ‘lugar’ (lt. ERGO, IGITUR)
  • lonxe < LONGE
  • mais < vulg. MAGIS (cl.SED)
  • máis < MAGIS
  • mal < adv. MALE
  • malia < ¿adv. mal?
  • mañá < *MANEANA<MANE ‘pola mañá’
  • mediante < part. MEDIANTE
  • mellor < MELIOREM
  • menos < MINUS (neutro de MINOR)
  • mente (-) < MENTE ‘mente, ánimo’
  • mentres < med. mentre <dementre <domentre <DUM ‘aínda’ INTERIM ‘entretanto’
  • mesmo < *MEDIPSIMUS< IPSIMUS + MET (agregábase para reforza-lo senso)
  • moito < MULTUS
  • nin < conx. NEC
  • nunca < NUMQUAM < NE ‘no’ UNQUAM ‘algunha vez’
  • onda < *UNDE AC
  • onde < UNDE
  • onte < AD NOCTE
  • ora < AD HORA
  • ou < conx. AUT
  • outrora < outra + hora<ALTERA HORA
  • outrossi ‘tamén’ < outro (ALTERU) + si (SIC)
  • para < PRO AD
  • paseniño < < paso <PASSUM
  • pe (a... de) < PĚDE
  • peor < PEIOREM
  • per < prep. PER
  • pero < PER HOC
  • perto < PRETTU
  • por < prep. PRO (latín OB, PROPER, PER)
  • porén < PRO INDE
  • pois < PŎST
  • pouco < PAUCUS
  • prol (en...de) < med. prol (proveito)
  • prol (subs.) < PRODE< PRODEST
  • que < interrogativo QUID, funcións de QUOD
  • redro (a) ‘para atrás’ < RETRO
  • rente < <reente< raente <RADENTE (rozante)
  • reo (a) < prov. a re < xerm REDS
  • revés (ó) < REVERSU ‘volto do revés’
  • riba < RIPA
  • salvante < part. SALVATE
  • salvo < adx. SALVU (en latín PRAETER)
  • se < SI
  • segundo < prep. SECUNDU
  • sempre < SEMPER
  • sen < prep. SINE
  • so < prep. SUB
  • só < SOLU
  • sobre < prep. SUPER (latín SUPRA)
  • súpeto (de) < SUBITU ??
  • suso ‘cara arriba’ < SURSUM (adv ‘ de abaixo para arriba)
Galilibro
O ADVERBIO
O concepto
Perspectiva diacrónica
As fronteiras
Adverbialización
Clasificación
Negación, afirmación e

dúbida

Combinatoria
Diante miña
Bibliografía
  • tal vez < TALE VICE
  • tarde < adv. TARDE
  • tirante < part. TIRANTE
  • toas (ás) < < toar < fr.ant. toer ‘tirar de algo’
  • toda vía ‘sempre, constantmt.’ < TOTA VIA
  • toste ‘cedo, de presa’ < prov tost < TOSTU
  • tras < prep. TRANS
  • treu (a) < xerm TREF (¿<cat. Treu?)
  • troques (en) < Subs troque (<trocar <¿?)
  • u < UBI
  • vagar (de) < subs vagar < VAGARE
  • velaí < ver+o+aí
  • velaquí < ver + o +aquí
  • verbo de < VERBU (palabra)
  • xa < IAM
  • xacando < <MED. JA-QUANDO < xa + cando
  • xalundes < IAM ALIUNDE ‘en calquera parte’
  • xamais < oc. ant. ja mais <IAM MAGIS
  • xamais < JAM MAGIS
  • xunta < xunto a
  • xusto < IUSTU ‘conforme a dereito’