Adverbio/clasificación

Clasificación funcional

• Pódese adoptar tamén para a clasificación dos adverbios un criterio funcional. Adverbios demostrativos (aquí, agora, entón, onte, tal, tanto,...), adverbios relativos (onde, como, canto,...) e adverbios interrogativos.

• É posible tamén segundo Marcos Marín unha clasificación en conceptuais e pronominais. Os conceptuais acollerían a aqueles que afectan directamente á oración (afirmativos e negativos), e a aqueles que a afectan indirectamente: tempo (antes, despois, logo, axiña,...), lugar (cerca, lonxe, diante,...) e cantidade (metade, moi, moito, medio,...). Os pronominais poden ser demostrativos de lugar ou tempo (aquí, alí, agora, mañá,...), interrogativos (cando, onde, como, cal), relativos (cando, como,...), indefinidos (sempre, nunca, xamais,...).

• Os segmentos que funcionan como complemento circunstancial teñen co núcleo verbal unha relación máis relaxada ca outras especies de complementos, o cal permite a súa eliminación sen que a estructura do enunciado varíe en esencia. Polo mesmo os adverbios, en xeral poden permuta-lo seu posto na secuencia sen que o contido manifestado se modifique (Onte fixo bo día, fixo bo día onte, fixo onte bo día). Con todo, outros adverbios, aínda gozando da mesma liberdade de posición no enunciado, parecen ter un vínculo máis forte co núcleo verbal e modifican en parte a referencia deste á realidade. Obsérvese que escribiu ben, escribiu deprisa, escribiu despacio denotan aspectos internos da significación do verbo, mentres que outros adverbios (escribiu onte) indican circunstancias externas ó propio significado do verbo.

Clasificación morfolóxica

A condición de invariable do adverbio non é total. Aplicando un criterio morfolóxico podemos establecer varias subclases:

• Adverbios que poden admiti-lo morfema de grao (tan lonxe, máis lonxe, lonxísimo, pero tan ben, máis ben, *benísimo) ou cuantificadores (moito antes, pouco despois,...)
• Os que non admiten ningunha clase de morfemas (hoxe, onte, mañá,...).
• Os que admiten certos morfemas derivativos (loguiño, cediño, pertiño,...)
• Os que poden apocoparse (moi, tan).
• Segundo Rodolfo Lenz, cun criterio formal distinguimos primitivos (son adverbios básicos, divididos en dous grupos, simples (ben) e compostos (antonte), adxectivos adverbializados (só, recén), derivados de adxectivos (-mente), locucións adverbiais.

Clasificación semántica

Polo que respecta ó significado, os adverbios completan o sentido da unidade á que van subordinados, expresando unha circunstancia. Segundo a natureza desta os adverbios poden clasificarse en adverbios de lugar, tempo, modo, cantidade e precisión, de orde, e inclusivos. Esta definición semántica perdura aínda hoxe nas gramáticas por mor da dificultade de encadrar con criterios morfolóxicos e sintácticos esta categoría heteroxénea de palabras.

Hai outras oposicións que se poden, dende o punto de vista do significado, realizar entre os adverbios: positivo (si, sempre, tamén, ben, mellor) / negativo (non, nunca, tampouco, mal, peor), gradación temporal (antes-despois, entón-agora), gradación espacial, triple oposición coma nos demostrativos (aquí, aí, al).