Euskara/Tema 10

En Galilibros, o Wikibooks en galego.
Galilibro MANUAL DE LINGUA VASCA (Índice gramatical) modificar
  • Introdución : Presentación xeral do vasco e dos capítulos.
  • Tema 01: Pronuncia
  • Tema 02: Artigos
  • Tema 03: Demostrativos (singular e plural)
  • Tema 04: Pronomes (persoais e interrogativos); facer preguntas
  • Tema 05: Declinación: preposicións ("en", "de", "con"), partitivo e xenitivo-partitivo
  • Tema 06: Declinación: destino, dirección e procedencia
  • Tema 07: Verbos: auxiliares ("ser", "estar" e "haber/ter") e negación
  • Tema 08: Verbos: clasificación e verbos básicos
  • Tema 09: Conxugación verbal: tempos básicos (pasado, presente e futuro)
  • Tema 10: Conxugación verbal: formas analíticas e sintéticas
  • Tema 11: Conxugación verbal: nominalización (substantivación) e modo (finalidade)
  • Tema 12: Cortesía e expresións comúns
  • Tema 13: Vocabulario: os números e léxico básico
  • Tema 14: Vocabulario: o tempo (as horas, os días, os meses, as datas)
  • Tema 15: Vocabulario: o ser humano (as partes do corpo e a familia)
  • Tema 16: Dous textos e despedida

Suplemento á versión orixinal


Conxugación: formas sintéticas (simples)[editar]

Anteriormente vimos cómo conxugar os verbos usando un auxiliar.Esta forma de conxugación chámase perifrástica [ou analítica]. Nembargantes, a maioría dos verbos admiten un equivalente baixo a forma dunha soa palabra, que se chama forma sintética. Moitos verbos só se conxugan mediante a forma sintética. Algúns exemplos son:

  • etortzen naiz: ("eu ando") pode tamén dicirse nator
  • joaten da: ("el vai") pode tamén dicirse doa

O uso destas formas facilita a conversa.


Conxugación: formas sintéticas usuais[editar]

izan ("ser") etorri ("vir") joan ("ir") ukan ("ter", "haber")
naiz
zara
da
gara
zarete
dira
nator
zatoz
dator
gatoz
zatozte
datoz
noa
zoaz
doa
goaz
zoazte
doaz
dut
duzu
du
dugu
duzue
dute
ibili ("andar") ekarri ("levar") jakin ("saber") eduki ("soster")
nabil
zabiltza
dabil
gabiltza
zabiltzate
dabiltza
dakart
dakarzu
dakar
dakargu
dakarzue
dakarte
dakit
dakizu
daki
dakigu
dakizue
badakite
daukat
daukazu
dauka
daukagu
daukazue
daukate

Estes verbos só se conxugan no presente e na forma con obxecto directo singular. A forma sintética menciónase só para que non vos cause sorpresas se vola atopades. Non é preciso aprendela de memoria (polo menos de momento) porque se non pode mesturarse co visto anteriormente: simplemente aprendede a recoñecela.


Ir ó tema seguinte