Euskara/Capítulo 15

Galilibro	MANUAL DE LINGUA VASCA (Índice orixinal)	modificar
Introdución: Presentación xeral do vasco e dos capítulos Capítulo 01: Pronuncia / Demostrativos en singular / [Vocabulario (1)] / Artigo definido / Verbo "ser/estar" (1): [izan: "ser" (1)] Capítulo 02: Verbo "ser/estar" (2): [izan: "ser" (2)] / [Pronomes interrogativos (0)] / [Vocabulario (2)] / Tradución da preposición "en" [(1)] Capítulo 03: [Tradución da preposición "en" (2)] / Tradución da preposición "de" de pertenza (xenitivo inanimado) / [Vocabulario (3)] / Demostrativos en plural / Adxectivos [(1)] Capítulo 04: [Adxectivos (2)] / Días / Meses / Números (1) Capítulo 05: [Números (2)] / Expresar unha data (1) Capítulo 06: [Expresar unha data (2)] / Tradución da preposición "con" / Tradución da preposición "de" de pertenza (xenitivo animado) / A hora (1) Capítulo 07: [A hora (2)] / Pronomes posesivos [(1)] Capítulo 08: [Pronomes posesivos (2)] / Pronomes interrogativos [(1)] / Fórmulas de cortesía [(1)] / Partes do corpo Capítulo 09: A familia / Negación [partitivo en francés] / Verbo "haber/ter" [ukan] (1) Capítulo 10: [Verbo "haber/ter" [ukan] (2)] / [Demostrativos co verbo ukan] / Verbos en euskara [(1)] Capítulo 11: [Verbos en euskara (2)] / Verbo en pasado / Verbo en presente Capítulo 12: Verbo en futuro / Nominalización Capítulo 13: Algúns verbos importantes Capítulo 14: Fórmulas de cortesía [(2)] / Dirección e procedencia / Facer preguntas Capítulo 15: Formas perifrásticas (analíticas ou compostas) e sintéticas (simples) / Exemplos de formas sintéticas usadas habitualmente Capítulo 16: Verbo "ser/estar" (3): [egon: "estar"] / Obxecto indirecto Capítulo 17: Primeiro texto / [Tradución do primeiro texto] Capítulo 18: Finalidade: expresar "para" + infinitivo / Segundo texto: Carrapuchiño vermello (1) / [Tradución do segundo texto (1)] Capítulo 19: Segundo texto: Carrapuchiño vermello (2) / [Tradución do segundo texto (2)] / [Despedida] Suplemento á versión orixinal Vocabulario Versión para descargar

Formas perifrásticas (analíticas ou compostas) e sintéticas (simples)

Anteriormente vimos cómo conxugar os verbos usando un auxiliar.Esta forma de conxugación chámase perifrástica [ou analítica]. Nembargantes, a maioría dos verbos admiten un equivalente baixo a forma dunha soa palabra, que se chama forma sintética. Moitos verbos só se conxugan mediante a forma sintética. Algúns exemplos son:

• etortzen naiz: ("eu ando") pode tamén dicirse nator
• joaten da: ("el vai") pode tamén dicirse doa

O uso destas formas facilita a conversa.

Exemplos de formas sintéticas usadas habitualmente

izan ("ser")	etorri ("vir")	joan ("ir")	ukan ("ter", "haber")
naiz zara da gara zarete dira	nator zatoz dator gatoz zatozte datoz	noa zoaz doa goaz zoazte doaz	dut duzu du dugu duzue dute
ibili ("andar")	ekarri ("levar")	jakin ("saber")	eduki ("soster")
nabil zabiltza dabil gabiltza zabiltzate dabiltza	dakart dakarzu dakar dakargu dakarzue dakarte	dakit dakizu daki dakigu dakizue badakite	daukat daukazu dauka daukagu daukazue daukate

Estes verbos só se conxugan no presente e na forma con obxecto directo singular. A forma sintética menciónase só para que non vos cause sorpresas se vola atopades. Non é preciso aprendela de memoria (polo menos de momento) porque se non pode mesturarse co visto anteriormente: simplemente aprendede a recoñecela.

Ir ó capítulo seguinte