Curso de lingua galega/Os determinantes

En Galilibros, o Wikibooks en galego.

Curso de L. Galega

Gramática

Historia da lingua

Ir a:   Curso de lingua galega ····· Hª do galego ····· Exercicios de morfosintaxe ····· Exercicios de ortografía ····· Exercicios de léxico 

  A Normativa oficial do galego (na wikipedia galega) 


En sintaxe aplicouse o termo determinante ó elemento que serve de complemento a un determinado. Esta definición tan ampla acollía tanto a artigo demostrativo e posesivo coma ó adxectivo. Seguindo a Alarcos e utilizando -aínda que sen aceptala- a distinción en castelán de adxectivos cualificativos e determinativos, hai adxectivos de tipo 1 ou adxectivos cualificativos (aqueles que admiten calquera posición respecto do núcleo substantivo e respecto de calquera outro termo adxacente) e adxectivos de tipo 2 (os que en presenza doutro adxectivo esixen a súa anteposición e exclúen o posto intermedio entre aquel e o núcleo), consideraremos determinantes, polas súas peculiaridades sintácticas, única e exclusivamente ós adxectivos do tipo 2:

  • atipo 2 chorosatipo 1 ledicia · · · · · *chorosatipo 1 atipo 2 ledicia
  • aqueltipo 2 grantipo 1 pecado · · · · · *grantipo 1 aqueltipo 2 pecado
  • a miñatipo 2 queridatipo 1 nai · · · · · *a queridatipo 1 miñatipo 2 nai
  • todatipo 2 efémeratipo 1 sorte · · · · · *efémeratipo 1 todatipo 2 sorte

A imposibilidade de interposición dos determinantes débese a que o adxectivo forma co substantivo un bloque conceptual inseparable que é actualizado polos determinantes, dado que estes teñen a función de dirixir cara a realidade un signo virtual.

Existen grupos diferentes de determinantes, con características formais propias. Podemos distinguir, en primeiro lugar, os determinantes identificadores. Os determinantes identificadores admiten a anteposición de "todo" (tódalas casas, tódalas súas casas, todas estas casas). Son identificadores porque -e incluímos neste grupo a artigo, demostrativo, posesivo e numeral (todos tres fomos con ela)- designan as realidades de modo inconfundible: a casa, esta casa, ou a súa casa son secuencias que transmiten un ente concreto, patente. Contrástense coas secuencias moitas casas, algunha casa.

Un segundo grupo de determinantes reciben normalmente a apelación de determinantes indefinidos. Caracterízanse por non admiti-la anteposición de todo (si posible na nosa lingua cos numerais) e por excluír a posposición do numeral. Fernández-Jardón Vindel denomínaos ‘non identificadores’.

Outra diferenza entre os identificadores e os non identificadores consiste no seu comportamento co -por Fernández-Jardón denominado- predeterminante identificativo "mesmo". Por sentido común a agrupación dun identificativo cun non identificador resulta contraditoria, de aí que sexa imposible: *algún mesmo..., *moitos mesmos..., *ningún mesmo...


Ir a:   Curso de lingua galega ····· Hª do galego ····· Exercicios de morfosintaxe ····· Exercicios de ortografía ····· Exercicios de léxico 

  A Normativa oficial do galego (na wikipedia galega)